4 สาเหตุอาการปวดหลัง

เจาะลึกสาเหตุหลักของอาการปวดหลัง และการป้องกัน

อาการปวดหลังเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในทุกช่วงวัย ตั้งแต่คนวัยทำงานไปจนถึงผู้สูงอายุ แต่สาเหตุอาการปวดหลังนั้นไม่ได้มีเพียงการ “ยกของหนัก” อย่างที่หลายคนเข้าใจ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการผ่าตัดส่องกล้องกระดูกสันหลังพบว่าสาเหตุอาการปวดหลังมีหลายปัจจัย ทั้งจากโครงสร้างของกระดูกสันหลังเองและโรคร่วมอื่น ๆ ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้อาจพัฒนาไปสู่ภาวะรุนแรง

4 สาเหตุของอาการปวดหลัง

1. ความผิดปกติของกล้ามเนื้อและเอ็น (Muscle and Ligament Strain) เกิดจากการใช้งานกล้ามเนื้อหลังอย่างหนัก เช่น การยกของผิดท่า การก้มและบิดลำตัวซ้ำ ๆ หรือการนั่งนานโดยไม่มีการปรับท่าทาง ทำให้กล้ามเนื้อและเอ็นเกิดการฉีกขาดเล็กน้อย (Microtears) สาเหตุอาการปวดหลังที่ส่งผลให้เกิดการอักเสบและปวด

2. ความผิดปกติของหมอนรองกระดูกสันหลัง (Intervertebral Disc Disorders) รวมถึงภาวะหมอนรองกระดูกเสื่อม (Degenerative Disc Disease) และหมอนรองกระดูกเคลื่อนทับเส้นประสาท (Herniated Disc) อาการจะปวดร้าวลงขา ชา หรือมีอาการอ่อนแรง หากรุนแรงมากอาจต้องพิจารณาผ่าตัด

3. ความผิดปกติของโครงสร้างกระดูกสันหลัง (Spinal Structural Disorders) เช่น กระดูกสันหลังคด (Scoliosis) กระดูกสันหลังเคลื่อน (Spondylolisthesis) หรือช่องไขสันหลังตีบ (Spinal Stenosis) ที่อาจกดทับเส้นประสาท ส่งผลให้มีอาการปวดหลังร่วมกับชาหรืออ่อนแรง

4. โรคหรือภาวะทางการแพทย์อื่น ๆ (Other Medical Conditions) บางครั้งอาการปวดหลังเกิดจากโรคติดเชื้อ วัณโรคกระดูกสันหลัง เนื้องอก หรือมะเร็งแพร่กระจายมาที่กระดูกสันหลัง รวมถึงโรคไตหรือระบบทางเดินปัสสาวะ ซึ่งอาจมีอาการปวดหลังเป็นสัญญาณเตือน

ปวดหลังแบบไหนที่อันตราย

อาการปวดหลังที่ควรระวังและพบแพทย์ทันที ได้แก่

• ปวดรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ โดยไม่ทราบสาเหตุ
• ปวดร้าวลงขา ชา หรืออ่อนแรง
• ควบคุมการขับถ่ายไม่ได้
• มีไข้ น้ำหนักลด หรือมีประวัติมะเร็ง
• อาการไม่ดีขึ้นหลังรักษาแบบอนุรักษ์เกิน 6 สัปดาห์

ปวดหลังระดับไหนถึงจำเป็นต้องผ่าตัด

โดยทั่วไป การผ่าตัดจะพิจารณาในกรณีต่อไปนี้

• อาการปวดรุนแรงจนรบกวนการใช้ชีวิต และรักษาด้วยยา/กายภาพบำบัดไม่หาย
• มีภาวะกดทับเส้นประสาทรุนแรงจนเกิดอาการชา อ่อนแรง หรือสูญเสียการควบคุมการขับถ่าย
• มีโรคกระดูกสันหลังที่จำเป็นต้องแก้ไขโครงสร้าง เช่น กระดูกเคลื่อนหรือเนื้องอก

การผ่าตัดมีกี่วิธี

ปัจจุบันมีหลายเทคนิคการผ่าตัดรักษาอาการปวดหลัง เช่น

• การผ่าตัดเปิด (Open Surgery) เหมาะกับกรณีที่ต้องแก้ไขโครงสร้างใหญ่
• การผ่าตัดส่องกล้อง (Endoscopic Spine Surgery) แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวไว เหมาะกับหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท
• การผ่าตัดด้วยกล้องจุลทรรศน์ (Microsurgery) ใช้ในบางกรณีเพื่อเพิ่มความแม่นยำ

วิธีป้องกันอาการปวดหลัง

• รักษาท่าทางที่ถูกต้องเวลานั่ง ยืน หรือยกของ
• ออกกำลังกายเพื่อเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อแกนกลาง (Core Muscle)
• ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์
• หลีกเลี่ยงการนั่งหรือยืนนาน ๆ โดยไม่เปลี่ยนท่า

สรุป ปวดหลัง…หายได้ หากรักษาตรงจุด

สาเหตุอาการปวดหลังมีหลายสาเหตุ ตั้งแต่กล้ามเนื้ออักเสบไปจนถึงโรคร้ายแรง การวินิจฉัยที่แม่นยำโดยแพทย์เฉพาะทางเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อเลือกวิธีรักษาที่เหมาะสมที่สุด โดยเฉพาะการผ่าตัดส่องกล้องที่ช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็ว ลดภาวะแทรกซ้อน และกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ

หากมีอาการปวดหลังรุนแรง เรื้อรัง ชา อ่อนแรง หรือมีน้ำหนักลด ควรรีบปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกสันหลังทันที เพื่อประเมินและวางแผนการรักษาที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ